- تعداد صفحات: 33 -
- تهیه کننده: اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ایران -
- سال ایجاد: 1395 -
- زبان سند: فارسی
دانلود فایل pdf مناطق آزاد تجاری و ويژه اقتصادی بسترها و الزامات، چالش‌ها و راهكارها
ناظر: شیما حاجی نوروزی / همکاران این شماره: نرگس مرادی - شبنم فروحی
قسمتی از خلاصه مدیریتی
گزارش حاضر با هدف بررسي عملكرد مناطق آزاد و ويژه اقتصادي كشور تهيه گرديده و نشان داده شده است كه به دليل نبود بسترها و الزامات اوليه ايجاد اين مناطق، اهدافي كه در ابتدا تصوير گرديد، محقق نشده است و تاسيس مناطق جديد هم در نبود شرايط اوليه، كاركرد توسعه‌اي براي كشور نخواهند داشت.
اين گزارش با طرح سوالاتي نظير آيا اهداف مربوط به تاسيس مناطق آزاد و ويژه اقتصادي نظير رشد و توسعه اقتصادي، رشد صادرات، سرمايه‌گذاري، حضور فعال در بازارهاي منطقه‌اي و جهاني، اشتغال جوانان و ... تاكنون محقق گرديده اند كه سياستگذاران در پي تاسيس مناطق جديد هستند؟ آيا اكنون زمان مناسبي براي ايجاد مناطق جديد در كشور است؟ به دنبال پاسخگويي به آن‌ها است.
در ابتداي گزارش به مفاهيم، اهداف و تفاوت‌هاي مناطق آزاد و ويژه، پرداخته و در ادامه مروري بر مباني نظري مربوط به تجارت آزاد و الزامات آن شده است. در مباني نظري به اين نكته مهم اشاره گرديده كه بر خلاف آنچه كلاسيك‌ها و طرفداران تجارت آزاد، مبلغ آن هستند كه محصولي را كه ميتوان از طريق تجارت آزاد و بر پايه مزيت نسبي ارزانتر به دست آورد، نبايد توليد كرد، هدف از تجارت آزاد تنها تعويض كالا با كالا نيست. اين مساله را "فردريك ليست" بنيانگذار مكتب تاريخي، مطرح كرد. به اعتقاد وي، طرفداران تجارت آزاد با تاكيد بر اثرات مبادله كالا، نقش قدرت توليدي كشورها را ناديده ميگيرند. از نگاه ليست مرحله رشد اقتصادي و قدرت توليدي كشورها براي حركت به سمت آزادسازي بسيار حائز اهميت است و هر نوع مواجهه ميان دو اقتصاد در شرايط نابرابري توان توليدي، منجر به تحميل اراده اقتصاد قوي تر بر اقتصاد ضعيف‌تر خواهد شد.
از ديگر نقدهاي جدي ليست به كلاسيك‌ها، تكيه صِرف بر مزيت نسبي بود. وي با طرح موضوع خلق مزيت، توصيه كلاسيك‌ها مبني بر تجارت بر اساس مزيت نسبي را زير سوال برد. او راه نجات كشورهاي در حال توسعه را خلق مزيت و نه صرفا اتكا به مزيت‌هاي نسبي عنوان كرد. از نظر ليست اگر كشورهاي درحال توسعه با بنيه توليدي ضعيف، صرفا بر مزيت‌هاي نسبي خود تمركز كنند، بايد تا ابد به صادرات مواد خام و كالاهاي با ارزش افزوده پايين اكتفا كنند و هيچ گاه مسير رشد صنعتي را در پيش نگيرند. به عبارتي تقويت بنيه توليدي و ايجاد مزيت، از گام‌هاي موثر براي حركت به سمت آزادسازي تجاري و ايجاد مناطق آزاد و ويژه قلمداد ميشود كه اين مهم نيازمند استراتژي توسعه صنعتي است.
