سند: مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی بسترها و الزامات، چالش‌ها و راهکارها

• تعداد صفحات: ۳۳ -
  
• تهیه کننده: اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی ایران -
  
• سال ایجاد: ۱۳۹۵ -
• زبان سند: فارسی

دانلود فایل pdf مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی بسترها و الزامات، چالش‌ها و راهکارها

ناظر: شیما حاجی نوروزی / همکاران این شماره: نرگس مرادی - شبنم فروحی

قسمتی از خلاصه مدیریتی

گزارش حاضر با هدف بررسی عملکرد مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور تهیه گردیده و نشان داده شده است که به دلیل نبود بسترها و الزامات اولیه ایجاد این مناطق، اهدافی که در ابتدا تصویر گردید، محقق نشده است و تاسیس مناطق جدید هم در نبود شرایط اولیه، کارکرد توسعه‌ای برای کشور نخواهند داشت.

 این گزارش با طرح سوالاتی نظیر آیا اهداف مربوط به تاسیس مناطق آزاد و ویژه اقتصادی نظیر رشد و توسعه اقتصادی، رشد صادرات، سرمایه‌گذاری، حضور فعال در بازارهای منطقه‌ای و جهانی، اشتغال جوانان و ... تاکنون محقق گردیده اند که سیاستگذاران در پی تاسیس مناطق جدید هستند؟ آیا اکنون زمان مناسبی برای ایجاد مناطق جدید در کشور است؟ به دنبال پاسخگویی به آن‌ها است.

در ابتدای گزارش به مفاهیم، اهداف و تفاوت‌های مناطق آزاد و ویژه، پرداخته و در ادامه مروری بر مبانی نظری مربوط به تجارت آزاد و الزامات آن شده است. در مبانی نظری به این نکته مهم اشاره گردیده که بر خلاف آنچه کلاسیک‌ها و طرفداران تجارت آزاد، مبلغ آن هستند که محصولی را که میتوان از طریق تجارت آزاد و بر پایه مزیت نسبی ارزانتر به دست آورد، نباید تولید کرد، هدف از تجارت آزاد تنها تعویض کالا با کالا نیست. این مساله را "فردریک لیست" بنیانگذار مکتب تاریخی، مطرح کرد. به اعتقاد وی، طرفداران تجارت آزاد با تاکید بر اثرات مبادله کالا، نقش قدرت تولیدی کشورها را نادیده میگیرند. از نگاه لیست مرحله رشد اقتصادی و قدرت تولیدی کشورها برای حرکت به سمت آزادسازی بسیار حائز اهمیت است و هر نوع مواجهه میان دو اقتصاد در شرایط نابرابری توان تولیدی، منجر به تحمیل اراده اقتصاد قوی تر بر اقتصاد ضعیف‌تر خواهد شد.

از دیگر نقدهای جدی لیست به کلاسیک‌ها، تکیه صِرف بر مزیت نسبی بود. وی با طرح موضوع خلق مزیت، توصیه کلاسیک‌ها مبنی بر تجارت بر اساس مزیت نسبی را زیر سوال برد. او راه نجات کشورهای در حال توسعه را خلق مزیت و نه صرفا اتکا به مزیت‌های نسبی عنوان کرد. از نظر لیست اگر کشورهای درحال توسعه با بنیه تولیدی ضعیف، صرفا بر مزیت‌های نسبی خود تمرکز کنند، باید تا ابد به صادرات مواد خام و کالاهای با ارزش افزوده پایین اکتفا کنند و هیچ گاه مسیر رشد صنعتی را در پیش نگیرند. به عبارتی تقویت بنیه تولیدی و ایجاد مزیت، از گام‌های موثر برای حرکت به سمت آزادسازی تجاری و ایجاد مناطق آزاد و ویژه قلمداد میشود که این مهم نیازمند استراتژی توسعه صنعتی است.