بودجه-مناطق-آزاد-تجاری-صنعتی
ساختار بودجه مناطق آزاد تجاری صنعتی

تحلیل و بررسی بودجه مناطق آزاد تجاری صنعتی

بررسی عملکرد و میزان تحقق ردیف‌های بودجه مناطق آزاد + اینفوگرافیک بودجه مناطق آزاد

ساختار بودجه مناطق آزاد

بودجه مناطق آزاد شامل بودجه جاری و بودجه سرمایه‌ای می‌باشد. منابع مناطق آزاد شامل دو بخش درآمدها و منابع سرمایه‌ای و مصارف مناطق شامل هزینه‌ها (جاری) و مصارف بودجه سرمایه‌ای (غالبا عمرانی) می‌شود. همانگونه که در تصویر مقابل مشاهده می‌گردد، درآمدهای سالانه معادل هزینه‌های جاری و منابع سرمایه‌ای معادل مصارف سرمایه‌ای مناطق خواهد بود.
البته بخشی از زیان‌های ناشی از کاهش درآمد یا افزایش هزینه‌ها از محل منابع سرمایه‌ای تامین می‌شود که در سال 99 این مقدار حدود 88 میلیارد تومان پیش‌بینی شده است.

بودجه-مناطق-آزاد-تجاری-صنعتی

بودجه‌ مناطق آزاد

ردیف‌های بودجه جاری

ردیف‌های بودجه‌ درآمدها

  • اجاره
    • اجاره زمین
    • اجاره ساختمان، تاسیسات، ماشین آلات، مستقلات
    • اجاره سایر دارایی‌ها
  • خدمات شهری
    • خدمات زیربنایی (آب، برق، گاز و ...)
    • خدمات و عوارض خودرو
    • عوارض عمران شهری (یک درصد قراردادها)
    • سایر خدمات و عوارض شهری
  • صدور مجوزها
    • صدور، تمدید، تغییر مجوز فعالیت‌های اقتصادی
    • خدمات ثبتی
    • صدور پروانه و مجوز ساختمانی
    • صدور مجوز کار و اشتغال
    • صدور مجوز کسب و پیشه
    • سایر مجوزات
  • خدمات بندری و فرودگاهی
    • خدمات و عوارض بندری
    • خدمات و عوارض فرودگاهی
  • ورود و خروج کالا و مسافر
    • عوارض ورود کالای ساخته شده، مواد اولیه و قطعات
    • درآمد حاصل از فروش کارت مسافری
    • عوارض ورود مسافر (خودرو) به منطقه آزاد
    • عوارض توسعه گردشگری و بازرگانی
    • عوارض خروج از کشور
    • سایر درآمدهای ورود و خروج کالا و مسافر
  • خدمات انبارداری و لجستیک
  • درآمدهای عمومی واحدهای خاص
  • سایر درآمدها
    • درآمد حاصل از جرائم، خسارت، دیرکرد و فسخ قراردادها
    • کمک زیان از محل منابع
    • سایر

ردیف‌های بودجه‌ هزینه‌ها

  • حقوق و دستمزد و مزایا
  • خدمات قراردادی عمومی
  • اجاره
  • تعمیر و نگهداری
  • ابزار و اثاثیه جزئی
  • آب و برق و سوخت
  • پست و مخابرات
  • حمل و نقل
  • تبلیغات و روابط عمومی
  • بهداشت و درمان
  • ورزش
  • آموزش
  • بیمه
  • ذخیره سنوات قبل
  • هزینه واحدهای خاص
  • تشریفات و پذیرایی
  • هزینه‌های اداری و مالی
  • هزینه‌های توسعه فرهنگی، اجتماعی و گردشگری منطقه
  • پرداخت‌های انتقالی
    • هزینه‌های دبیرخانه
    • پرداخت به دستگاه‌های اجرایی
    • کمک به نهادهای حمایتی
  • سایر هزینه‌های جاری

ردیف‌های بودجه سرمایه‌ای

ردیف‌های بودجه‌ منابع سرمایه‌ای

  • واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای
    • فروش زمین
    • فروش ساختمان و تاسیسات
    • فروش سایر دارایی‌ها (فروش سهام)

 

  • واگذاری دارایی‌های مالی
    • سود سرمایه‌گذاری‌ها
      • سود حاصل از سرمایه‌گذاری‌ در شرکا‌های وابسته/تابعه
      • سود حاصل از سایر سرمایه گذاری‌ها
    • ذخیره‌‌های سال
    • حساب‌های اندوخته
    • تسهیلات (داخلی و خارجی)
    • منابع حاصل از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و تعاونی
    • منابع حاصل از انتشار اوراق (صکوک، مشارکت، قرضه و ...)
    • بودجه عمومی دولت
    • موجودی نقد مانده از سال قبل
    • اسناد دریافتی
    • منابع حاصل از برگشت وجوه مشارکت با بخش خصوصی
    • سایر

 

  • عوارض ورود کالای تجاری از مسیر منطقه به سرزمین اصلی

ردیف‌های بودجه‌ مصارف سرمایه‌ای

  • تملک دارایی‌های سرمایه‌ای
    • هزینه‌های عمرانی
      • طرح‌های عمرانی (از محل منابع سازمان)
      • طرح‌های عمرانی فرهنگی، اجتماعی و گردشگری
      • طرح‌های عمرانی (از محل بودجه عمومی دولت)
      • طرح‌های عمرانی (از محل تسهیلات داخلی و خارجی)
      • طرح‌های عمرانی (از محل انتشار اوراق)
    • زمین و ساختمان
    • تاسیسات
    • ماشین آلات و تجهیزات فنی
    • خرید ناوگان
    • اثاثیه و لوازم اداری
    • لوازم و ابزار کار فنی
    • وسائل نقلیه
    • سایر
    • هزینه‌های استقرار سامانه‌های متمرکز

 

  • تملک دارایی‌های مالی
    • سرمایه‌گذاری در سایر موسسات
    • بازپرداخت تسهیلات و دیون
    • بازپرداخت اوراق
    • پرداخت مشوق‌های صادراتی و سرمایه‌گذاری
    • مشارکت با بخش خصوصی

 

  • افزایش دارایی‌های جاری

تحلیل و بررسی بودجه

پس از آشنایی با ردیف بودجه‌های مناطق آزاد، حال به بررسی میزان تخصیص و تحقق ردیف‌های یاد شده در بودجه می‌پردازیم. همانطور که پیش‌تر گفته شد، حدود 80 درصد کل بودجه سالیانه مناطق آزاد به بودجه سرمایه‌ای و حدود 20 درصد نیز به بودجه جاری اختصاص میابد. طبق آمار عملکرد 7 ماهه سال قبل مناطق آزاد که در سند بودجه هرسال این مناطق آورده می‌شود، مشخص است که برخی از ردیف‌های بودجه، هر ساله محقق نشده و یا درصد بسیار اندکی از آن در عمل محقق می‌شود.

به اینفوگرافی بودجه مناطق آزاد در سال 98 توجه فرمایید:

اینفوگرافیک بودجه مناطق آزاد

در اینفوگرافی بودجه مناطق آزاد، اندازه لوله‌های ورودی و ظروف شیشه‌ای، نشان دهنده میزان تخصیص ردیف‌های بودجه، و میزان سکه‌های درون لوله‌ها و ظروف، تخمین میزان تحقق ردیف‌های بودجه طبق میزان تحقق 7ماهه ردیف‌های بودجه است.

خلاصه بودجه سرمایه‌ای مناطق آزاد در سال 99

خلاصه-بودجه-سرمایه-ای-99-مناطق-آزاد

 

تحلیل بخش منابع سرمایه‌ای در بودجه سرمایه‌ای مناطق آزاد

منابع-مناطق-آزاد-در-بودجه

با بررسی مقادیر تخصیص یافته و مقادیر محقق شده در بودجه سرمایه‌ای مناطق آزاد مشخص است که منابع سرمایه‌ای مناطق آزاد، از مجموع 1. واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای، 2. عوارض ورود کالای تجاری از مسیر منطقه به سرزمین اصلی و 3. واگذاری دارایی‌های مالی تامین می‌گردد.

1- واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای

واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای شامل سه بخش 1. فروش زمین 2. فروش ساختمان و تاسیسات 3. فروش سایر دارایی‌ها (فروش سهام) می‌باشد. این بخش از بودجه، 17 درصد از بودجه سرمایه‌ای مناطق آزاد را شامل می‌شود که طبق عملکرد 7ماهه مناطق آزاد در سال 98، می‌توان تخمین زد که این بخش از بودجه به طور کامل محقق شده و در عمل، بخش عمده‌ای (حدود 31 درصد) از منابع سرمایه‌ای مناطق آزاد، از واگذاری‌ دارایی‌های سرمایه‌ای به خصوص فروش زمین می‌باشد.

واگذاری-دارایی‌های-سرمایه‌ای
میزان تخصیص و تخمین تحقق ردیف‌های بودجه “واگذاری دارایی‌های مالی” و “عوارض ورود کالای تجاری از مسیر منطقه به سرزمین اصلی” در سال 98 طبق سند بودجه سال 99

2- عوارض ورود کالای تجاری از مسیر منطقه به سرزمین اصلی

طبق پیشبینی انجام شده در بوده سال 98 مناطق آزاد، دریافت عوارض واردات کالای تجاری که از مسیر منطقه به کشور وارد می‌شوند، حدود 22 درصد از منابع سرمایه‌ای را به خود اختصاص داده است. در این رویه که به واردات تبصره 2 نیز مشهور است، بازرگانان مقداری از حقوق ورودی کالاهی تجاری را به عنوان عوارض به سازمان‌های مناطق آزاد پرداخت کرده و همچنین مشمول مقداری تخفیف از حقوق ورودی باقی مانده نیز می‌گردند.

لازم به ذکر است دریافت عوارض واردات کالای تجاری از مسیر منطقه به کشور، در عمل 47 درصد از منابع سرمایه‌ای مناطق آزاد را شامل می‌شود. درواقع اصلی ترین منبع سرمایه‌ای مناطق آزاد کشور واردات تبصره 2 می‌باشد.

3- واگذاری دارایی‌های مالی

همانطور که در تصویر مشخص است، برخلاف اینکه 61 درصد بودجه سرمایه‌ای مناطق آزاد به واگذاری دارایی‌های مالی اختصاص یافته، اما در عمل، تنها 12 درصد از مقدار پیشبینی شده تحقق یافته است.

درواقع از ردیف بودجه‌های تعریف شده جهت کسب منابع از تسهیلات (داخلی و خارجی) و منابع حاصل از انتشار اوراق (صکوک، مشارکت، قرضه و …) (که بخش عمده واگذاری‌ دارایی‌های مالی را تشکیل می‌دهند) عائده‌ای نصیب سازمان‌های مناطق آزاد نشده است.

 

میزان تخصیص و تخمین تحقق ردیف‌های بودجه “واگذاری دارایی‌های مالی” در سال 98 طبق سند بودجه سال 99 👈 

واگذاری-دارایی-های-مالی-در-بودجه-مناطق-آزاد

منابع-سرمایه-ای-مناطق-آزاد-کشور

مجموع منابع سرمایه‌ای محقق شده در مناطق آزاد

با بررسی دقیق میزان تحقق ردیف‌های بودجه‌ در بخش منابع سرمایه‌ای، درمیابیم که تامین منابع سرمایه‌ای مناطق آزاد، به ترتیب از طریق

1. عوارض ورود کالای تجاری از طریق منطقه به سرزمین اصلی (47%)

2. فروش زمین (31%)

3. واگذاری دارایی‌های مالی (22%)

محقق می‌شود.

👉 میزان تخصیص و تخمین تحقق منابع سرمایه‌ای مناطق آزاد در سال 98 طبق سند بودجه سال 99

تحلیل بخش مصارف سرمایه‌ای در بودجه سرمایه‌ای مناطق آزاد

مصارف-مناطق-آزاد-طبق-بودجه-99

مصارف سرمایه‌ای مناطق آزاد به سه بخش تقسیم می‌گردد:

1. تملک دارایی‌های سرمایه‌ای  2. تملک دارایی‌های مالی   3. افزایش دارایی‌های جاری

مصارف سرمایه‌ای از محل منابع سرمایه‌ای تامین‌می‌گردد. در بخش مصارف نیز همانند بخش منابع، شاهد عدم تحقق در ردیف‌های بودجه‌ی با تخصیص‌های زیاد هستیم. به طور مثال تملک دارایی‌هایی سرمایه‌ای که 84 درصد بخش مصارف به آن اختصاص یافته، تنها 24 درصد محقق شده است که آن هم غالبا مربوط به هزینه‌های عمرانی می‌باشد.

مصارف-سرمایه‌ای-مناطق-آزاد
میزان تخصیص و تخمین تحقق مصارف سرمایه‌ای مناطق آزاد در سال 98 طبق سند بودجه سال 99

خلاصه بودجه جاری مناطق آزاد در سال 99

خلاصه-بودجه-جاری-99-مناطق-آزاد
خلاصه-بودجه-جاری-99-مناطق-آزاد

درآمدهای-مناطق-آزاد-در-بودجه

تحلیل بخش درآمدها در بودجه جاری مناطق آزاد

همانطور که در مقدمه گفته شد، بخش بودجه جاری 20 درصد کل بودجه مناطق آزاد را تشکیل می‌دهد. نکته قابل توجه در مورد بودجه جاری در مقابل بودجه سرمایه‌ای، میزان تخصیص و تحقق ردیف‌بودجه‌های پیشبینی شده در بودجه مناطق آزاد است. برخلاف بودجه سرمایه‌ای که برخی از منابع مهم دارای تحقق نزدیک صفر هستند، اما در بودجه جاری چنین چیزی دیده نشده و ردیف‌های بودجه تعریف شده به مقداری نسبتا یکسان و قابل توجه تحقق یافته‌اند.

درآمدهای مناطق آزاد حدود 20 درصد منابع کلی بودجه مناطق آزاد را شامل می‌شود که با توجه به تحقق 7 ماهه مناطق آزاد، می‌توان انتظار داشت که درآمدهای پیشبینی شده بیش از 90 درصد محقق شده باشد. تخمین 12 ماهه مقدار تحقق درآمدهای مناطق آزاد معادل 9،757،589 میلیون ریال است.

👉 میزان تخصیص و تخمین تحقق درآمدهای مناطق آزاد در سال 98 طبق سند بودجه سال 99

درآمدهای سازمان‌های مناطق آزاد در بودجه سال 1399

تحلیل بخش هزینه‌ها در بودجه جاری مناطق آزاد

اصلی‌ترین بخش هزینه‌های مناطق آزاد مختص به هزینه خدمات قراردادی عمومی می‌باشد که حدود 42 درصد هزینه‌ها را شامل شده و پیشبینی می‌شود بیش از 90 درصد مقدار معین شده نیز در این زمینه هزینه شده (محقق شده) باشد.

با توجه به عملکرد 7 ماهه مناطق آزاد در سال 98، می‌توان پیشبینی کرد که ردیف بودجه‌های زیر تحقق بین 90 تا 100 درصدی داشته‌اند.

  • تشریفات و پذیرایی
  • تعمیر و نگهداری
  • توسعه فرهنگی و گردشگری
  • حقوق و دستمزد
  • خدمات قراردادی عمومی
  • واحدهای خاص

میزان تخصیص و تخمین تحقق درآمدهای مناطق آزاد در سال 98 طبق سند بودجه سال 99 👈 

ردیف-هزینه-های-مناطق-آزاد-در-بودجه
ردیف هزینه‌های مناطق آزاد در بودجه
هزینه-های-سازمان-مناطق-آزاد
هزینه‌های سازمان مناطق آزاد در بودجه سال 99

اینفوگرافیک‌های بودجه مناطق آزاد

اسناد مربوط به بودجه مناطق آزاد

بودجه سال ۱۴۰۰ سازمان‌های مناطق آزاد و اصلاحیه بودجه سال ۱۳۹۹ آن‌ها

تاریخ انتشار: فروردین ماه 1400

گزارش جامع مقایسه بودجه سال‌‌های ۹۸ و ۹۹

تهیه کننده: دانشنامه مناطق آزاد

مصوبه هیئت وزیران بودجه سال ۱۳۹۹ سازمان های مناطق آزاد

تهیه کننده: هیئت وزیران

اسناد بودجه مناطق آزاد از سال 90 تا 98

گردآوری توسط دانشنامه مناطق آزاد

دانلود رایگان از کتابخانه دانشنامه مناطق آزاد

بررسی موانع استقرار بودجه عملیاتی در سازمان‌های مناطق آزاد

زهرا پورزمانی - بابک نادری