دهقانی: لایحه افزایش مناطق آزاد تجاری با رانت و لابی تصویب شد
یک فعال دانشجویی گفت: مسلما لایحه افزایش مناطق آزاد تجاری با رانت و لابی در مجمع تشخیص مصلحت تصویب شده و قطعا مجمع باید پاسخگوی این اقدام باشد.
محمد حسن دهقانی، مسئول دبیرخانه مسئله محوری معاونت عملیات جهادی سازمان بسیج دانشجویی در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، گفت: منطقه آزاد، ناحیه‌ای از قلمرو کشور است که خارج از محدوده فیزیکی، قانونی، اداری و تاسیسات گمرکی قرار دارد و ورود و خروج سرمایه، سود و نیروی کار متخصص در این حوزه به سهولت انجام میشود.
وی با بیان اینکه در مناطق آزاد تجاری ورود کالا و مواد خارجی منعی ندارد و بدون هر گونه مانع گمرگی انجام میشود، افزود: در این مناطق کالا و مواد خارجی در انبار‌ها نگهداری و یا در کارخانه‌های مستقر تغییر شکل داده می‌شوند. در واقع در مناطق آزاد می‌توان کالای خارجی را پس از تغییر شکل مجدد به خارج از کشور صادر کرد.
دهقانی از مناطق آزاد تجاری، پردازش صادرات، ویژه اقتصادی، توریستی و شرکت‌ها به عنوان گونه‌های مختلف مناطق آزاد نام برد و اظهار داشت: از سال ۷۲ با تصویب قانون چگونگی تشکیل اداره مناطق آزاد تعداد مناطق آزاد در کشورمان افزایش پیدا کرد و در سال‌های اخیر نیز با لایحه دولت هشت منطقه آزاد تجاری و ۱۱۰ منطقه ویژه اقتصادی به این مناطق افزوده شد.
مناطق آزاد تجاری هیچ سودی برای کشور نداشته‌اند
وی اضافه کرد: با توجه به اینکه مناطق آزاد تجاری فعلی هیچ سودی برای کشور نداشته اند از این رو از سال ۹۶ جنبش دانشجویی به صورت تخصصی تلاش کرد تا مانع تصویب لایحه افزایش مناطق آزاد تجاری شود؛ اما به هر طریق این لایحه در مجلس دهم با کمتر از دو سوم آراء نمایندگان به تصویب رسید؛ البته طبق آیین نامه داخلی مجلس تصویب لایحه افزایش مناطق آزاد دارای ابهام است چرا که به گفته رئیس مجلس وقت آراء نمایندگان برای تصویب این لایحه به حد نصاب نرسیده و ۹ رای کم داشته است و قاعدتا باید رد می‌شد؛ اما با لابی بسیار سنگینی که در صحن مجلس ازسوی افراد ذی نفع و نمایندگانی که در دوره بعدی مجلس تایید صلاحیت نشدند این لایحه به تصویب رسید.
دهقانی با بیان اینکه لایحه افزایش مناطق آزاد تجاری علی رغم فشار‌های جنبش دانشجویی در مجلس تصویب و به شورای نگهبان ارسال شد، تصریح کرد: پس از تصویب لایحه افزایش مناطق آزاد تجاری اتفاقی که برای اولین بار در تاریخ شفاهی قوانین جمهوری اسلامی افتاد این بود که قبل از ارجاع این لایحه به شورای نگهبان مجمع تشخیص مصلحت نظام مخالفت خود را با آن اعلام کرد.
وی با اشاره به اینکه طبق نامه ابلاغی از سوی مجمع تشخیص مصلحت نظام به شورای نگهبان تصویب لایحه افزایش مناطق آزاد تجاری با بند ۱۷ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی اصلاح نظام درامدی دولت با افزایش سهم درآمد‌های مالیاتی مغایرت داشته، افزود: با توجه به افزایش ۱۱۰ درصدی مناطق آزاد و از سویی برخورداری این مناطق از معافیت مالیاتی درآمد‌های مالیاتی دولت در ۱۵ آستان کاهش می‌یابد و این مغایر با سیاست‌های کلی نظام است. مضاف بر این تصویب لایحه مذکور با بند یک جز د سیاست‌های کلی آمایش سرزمینی که در آن بر ایجاد امکانات عادلانه، فرصت برابر و رفع تبغیض ناروا در مناطق مختلف کشور تاکید شده، مغایرت دارد.
مسول دبیرخانه مسئله محوری معاونت عملیات جهادی سازمان بسیج دانشجویی با بیان اینکه هم اکنون افراد بومی در مناطق آزاد تجاری یا به کار‌های خدماتی روی آورده اند و یا به عنوان کارگر مشغول به کار هستند و سرمایه گذاران امور این مناطق را به دست گرفته اند، گفت: سوالی که وجود دارد این است که مناطق آزاد در آبادان، قشم یا کیش چه سودی برای مردم این مناطق داشته اند؟ بنده طبق مستندات، بازدید‌های میدانی و اظهارات مردم به جرات می‌گویم که مناطق آزاد تجاری جز تباهی و بدبختی سودی برای مردم این مناطق نداشته اند. مثلا منطقه آزاد اروند بخش زیادی از استان خوزستان را در برگرفته، اما چرا سالهاست که این استان با مشکلات زیرساختی، فاضلاب و سلامت درگیر است. همچنین در قشم و کیش هنوز کوچه‌های خاکی وجود دارند و فاضلاب در کوچه‌های این مناطق جاری است مگر قشم و کیش چقدر وسعت دارند که مناطق آزاد بعد از ۲۵ سال نتوانسته اند مشکلات آن‌ها را رفع کنند.
فروش زمین به ابزار فساد و رانت در مناطق آزاد تبدیل شده است
وی با اشاره به اینکه فروش زمین به متقاضیان یکی از منابع عمده کسب درآمد سازمان‌های مناطق آزاد است که این اقدام نه تنها موجب افزایش شدید قیمت زمین در این مناطق شده بلکه این زمین‌ها اغلب توسط سودجویانی خریداری میشود که صرفاً هدف آنان کسب سود بیشتر از محل فروش مجدد آن زمین‌ها است، تصریح کرد: این شرایط موجب ترغیب سازمان‌های مدیریت مناطق آزاد به خرید زمین‌های اطراف محدوده منطقه آزاد و فروش آن به قیمت بالا شده است به همین دلیل شرایط لازم برای ایجاد واحد‌های تولیدی در این مناطق فراهم نشده است. به هر روی این روند زمینه فساد را به صورت کاملا طبیعی در مناطق آزاد ایجاد کرده و این در حالی است که هیچ عقل سلیمی نباید زمینه فساد و رانت را در بستری ساده فراهم کند و این یکی از مشکلات مناطق آزاد تجاری است.
دهقانی با بیان اینکه لایحه افزایش مناطق آزاد تجاری دارای عدم انطباق با بند ۱۱ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی توسعه حوزه عمل مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور به منظور انتقال فناوری‌های پیشرفته، گسترش و تسهیل تولید و صادرات کالا و خدمات و تأمین نیاز‌های ضروری و منابع مالی از خارج از کشور است، افزود: میانگین صادرات از مناطق آزاد به خارج از کشور در سال‌های اخیر تنها ۴۰۰ میلیون دلار گزارش شده و به عنوان مثال در سال‌های ۹۴ و ۹۵ به ترتیب ۲۵۹ میلیون دلار و ۳۴۹ میلیون دلار مجموع ارزش صادرات از این مناطق بوده است. در بهترین سال‌ها سهم صادرات از این مناطق از مجموع صادرات کشور کمتر از ۲.۵ درصد بوده که نشان از عملکرد ضعیف این مناطق در تسهیل صادرات دارد و ما نتوانستیم از خارج به تامین مالی بپردازیم.
وی با اشاره به اینکه سهم مناطق آزاد از کل صادرات در کشور‌هایی مانند مالزی ۸۰ درصد، چین ۴۴ درصد، ویتنام ۴۰ درصد، هند ۲۶ درصد و کره جنوبی ۱۱ درصد بوده و این به معنای فاصله بسیار زیاد عملکرد این مناطق در ایران با وضع مطلوب است، تصریح کرد: یکی از شاخص‌های مهم ارزیابی عملکرد مناطق آزاد، نسبت واردات به صادرات در این مناطق است. با این وجود بررسی‌ها نشان میدهد تراز تجاری مناطق آزاد از ابتدای شکل‌گیری پیوسته منفی بوده و به طور میانگین نسبت حجم واردات به صادرات در این مناطق حدود هفت برابر بوده است. به گونه‌ای که اگر مثلا هفت ماشین لوکس به کشور وارد شده به ازای آن یک خودرو از کشور صادر شده و این اصلا معقول به نظر نمی‌رسد.
دهقانی جایابی اشتباه را از دیگر مشکلات مناطق آزاد تجاری برشمرد و افزود: یکی از عوامل مهمی که موجب ناتوانی مناطق آزاد در جذب سرمایه‌گذاری شده، وسعت زیاد این مناطق بوده که رسیدگی به امور مرتبط با فعالیت‌های اقتصادی و تجاری را مختل کرده است. بررسی مناطق آزاد جهان از نظر مساحت نشان میدهد در میان ۱۵ منطقه با بیشترین وسعت، ۷ مورد متعلق به مناطق آزاد ایران است. میانگین وسعت مناطق آزاد در ۸ کشور جهان ۷۵۰۰ هکتار بوده درصورتی که متوسط مساحت مناطق آزاد ایران ۹۳ هزار هکتار است. به عنوان نمونه منطقه آزاد ماکو با ۵۰۰ هزار هکتار وسعت بزرگترین منطقه آزاد جهان بوده که بیش از ۷ برابر منطقه قبل از خود وسعت دارد. وسعت زیاد مناطق آزاد ایران باعث شده در مواردی تفکیک مشخصی از سایر مناطق مجاور وجود نداشته باشد.
وی با بیان اینکه وسعت مناطق آزاد تجاری در دیگر کشور محدود است و یا در جزایر چین و ژاپن دور تا دور مناطق آزاد با فنس برق دار محصور شده است، اظهار داشت: سوال این است که چرا باید وسعت مناطق آزاد در ایران وسعت زیادی باشد و این چه معنایی دارد جز اینکه می‌خواهند از محل فروش زمین کسب در آمد کنند و رانت و فساد به وجود بیاورند.
مناطق آزاد در معرض مسائل امنیتی
دهقانی با اشاره به اینکه بالا بودن وسعت مناطق آزاد تجاری نه تنها موجب کاهش نظارت گمرگی میشود، بلکه به مسائل امنیتی نیز دامن می‌زند، بیان کرد: ۱۵ استان مرزی در کشور وجود دارد که اگر قرار باشد تمام این استان‌ها به مناطق آزاد تجاری تبدیل شوند کلا از قید و بند‌های حاکمیتی خارج و به قید و بند‌های مناطق آزاد وارد می‌شوند با این وجود سوال این است که مجمع تشخیص مصلحت نظام با چه استدلالی می‌خواهد امنیت ملی را در این مساحت گسترده تضمین کند.
لایحه افزایش مناطق آزاد با رانت و لابی در مجمع تشخیص تصویب شد
وی اظهار داشت: لایحه افزایش مناطق آزاد تجاری سه مرتبه در شورای نگهبان و دو سه مرتبه هم در مجمع تشخیص مصلحت نظام رد شده با این وجود سوال این است که طبق چه استدلالی این لایحه اخیرا در مجمع تشخیص تصویب شده مگر مجمع پیش از این خود مغایرت‌های لایحه مذکور با اسناد بالادستی را ابلاغ نکرده است. مگر کدام بخش از لایحه افزایش مناطق آزاد تجاری اصلاح شده که مجمع تشخیص مصلحت گفته بند‌های مغایر با سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی در این لایحه رفع شده است؟ مسلما جز رانت و لابی مسئله دیگری در میان نبوده، چون جلسه مجمع در بین لایحه التعطیلین با حضور حداقلی اعضا تشکیل و لایحه افزایش مناطق آزاد به تصویب رسیده است.
وی با تاکید بر اینکه باید لابی‌ها و ذی نفعان تصویب لایحه افزایش مناطق آزاد تجاری مشخص شوند، افزود: لایحه افزایش مناطق آزاد تجاری جدید به بهانه اینکه ایجاد این مناطق خواسته مردم و نمایندگان مجلس بوده در یک خفقان رسانه‌ای و در کم‌ترین زمان ممکن به تایید مجمع تشخیص مصلحت نظام رسیده است. سوال این است که آیا هر نماینده‌ای هر خواسته‌ای داشته باشد باید آن را برآورده کنیم و آیا اگر مردم تحت تاثیر تبلیغات غلط خواسته‌ای داشته باشند بی آنکه از سود و زیان آن اطلاع داشته باشند باید خواسته آن‌ها را محقق کنیم؟
با افزایش مناطق آزاد تجاری رسما با تولید ملی شاخ به شاخ میشویم
دهقانی با بیان اینکه بنده به عنوان کسی که سال‌ها با بدنه گروه‌های جهادی و مردم مناطق مختلف کشور در ارتباط هستم با اطمینان می‌گویم که مردم نیز مخالف افزایش مناطق آزاد تجاری هستند و افزایش این مناطق به ضرر کشور و مغایر با سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، بیانات رهبر معظم انقلاب و مغایر با نامگذاری‌های سالهاست، تصریح کرد: با افزایش مناطق آزاد تجاری ما رسما با تولید ملی و توانایی جوانان کشورمان برای شکوفایی حوزه‌های فناوری شاخ به شاخ میشویم.
وی افزود: انتقال فناوری از آیتم‌های بسیار مهم در مناطق آزاد تجاری است؛ اما ما چه زمانی توانسته ایم از طریق این مناطق فناوری را به کشورانتقال بدهیم. من از مسئولان مناطق آزاد تجاری می‌خواهم که چند نمونه از اقداماتشان را برای انتقال تکنولوژی به کشور مثال بزنند و یا دوستان ما در مجمع تشخیص مصلحت نظام یا دیگر افراد ذی نفع در مناظره زنده تلویزیونی شرکت کنند تا ببینیم حرف آن‌ها در مورد عملکرد این مناطق مستند است یا حرف ما.
مردم از مشکلات بافت بومی مناطق آزاد بی‌خبرند
مسول دبیرخانه مسئله محوری معاونت عملیات جهادی سازمان بسیج دانشجویی گفت: مردم ما فقط بخش‌های لوکس مناطق آزاد تجاری را دیده اند و از وضعیت بافت بومی نشین این مناطق و بخش‌هایی که تور‌ها مردم را به آنجا نمی‌برند اطلاعی ندارند. به هر روی اگر ما امروز به بافت قدیمی بوشهر سری بزنیم متوجه میشویم که زیر ساخت فاضلاب، گمرگ، جاده، راه آهن و فرودگاه در این استان با چه مشکلاتی مواجه هستند.
دهقانی با بیان اینکه لایحه افزایش مناطق آزاد تجاری در حالی تصویب شده که هنوز زیرساخت‌های مورد برای راه اندازی این مناطق ایجاد نشده اند، افزود: گفته میشود که زیرساخت‌ها از محل درآمد‌های مناطق آزاد ایجاد می‌شوند، اما سوال این است که مگر تاکنون زیرساخت مورد نیاز در مناطق آزاد اعم از زیرساخت‌های هوایی، زمینی و سهولت نظارت بر گمرکات این مناطق تامین شده است که اکنون می‌خواهند زیرساخت مناطق آزاد جدید را از محل درآمد‌های شان ایجاد کنند.
کلاه شرعی ممنوعیت ورود کالاهای لوکس به مناطق آزاد
وی افزود: از نظر دوستان، چون ورود هر نوع وسایل لوکس به مناطق آزاد و یا خروج کالای همراه مسافر از طریق این مناطق ممنوع شده است پس ایجاد مناطق آزاد تجاری جدید مغایر با سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی نیست؛ اما سوال این است که مگر دیگر مناطق آزاد کشور نیز با همین شیوه به تصویب نرسیده اند؛ خب چه اتفاقی افتاده که امروز ورود و خروج کالاهای لوکس به این مناطق آزاد شده است؟ با این وجود اتفاقی که در مورد مناطق جدید نیز خواهد افتاد این است که بعد از راه اندازی این مناطق آقایان می‌گویند ورود کالاهای لوکس مطالبه مردم است و با یک قانون جدید ورود این کالا‌ها را هم آزاد می‌کنند و این یک کلاه شرعی است که ما سر خودمان می‌گذاریم و البته اینکه چرا مجمع تشخیص مصلحت نظام متوجه این کلاه شرعی نمی‌شود علامت سوال است.
مجمع با همین دست فرمان لوایح FATF را هم تصویب می‌کند
دهقانی اظهار داشت: ترس بنده از این است که اگر مجمع تشخیص مصلحت نظام با همین دست فرمان پیش برود احتمال تصویب FATF نیز به این بهانه که می‌خواستیم با کشور‌های دیگر روابط مالی داشته باشیم افزایش یابد؛ و این در حالی است که اگر این اتفاق بیفتد ما باید سردار سلیمانی، سید حسن نصرالله، سردار سلامی، سردار قاآنی و هر فردی را که محور مقاومت است به عنوان تروریسم معرفی کنیم، اما رژیم صهیونیستی که چند بار سایت نطنز را منفجر کرده و دستش به خون شهدای هسته‌ای ما آلوده است دیگر تروریسم نخواهد بود و به تبع آن ما باید دو دستی کشور را تحویل بدهیم.
مناطق آزاد نان شب بومی‌ها را می‌برد
وی با بیان اینکه اگر جلوی تصویب لایحه مناطق آزاد گرفته نشود بنده به جرات می‌گویم نان شب مردم استان‌های محل ایجاد مناطق آزاد بریده میشود افزود: اگر با جدیت در مقابل تصویب لایحه مناطق آزاد تجاری نایستیم و در بستر قانون استدلال‌های قانونی را از مجمع درخواست نکنیم فردا روزی ممکن است که با استفاده از احکام ثانویه FATF نیز به تصویب برسد و این دور از انتظار نیست.
مردم در مناطق آزاد به فکر دین و آینده فرزندان خود باشند
دهقانی به مصاحبه اکبر ترکان دبیر پیشین شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی در برنامه ثریا اشاره کرد و افزود: به گفته آقای ترکان چه اشکالی دارد سرمایه دار‌ها و افرادی متمدن از تهران ویلا‌های زیبا در آبادان داشته باشند و مردم این منطقه هم سرایه دار این ویلا‌ها باشند و این یعنی اینکه قرار است سرمایه دار‌ها چند ماه در ویلا‌های خود به تفریح، خوشگذرانی و فسق و فجور بپردازند و مضاف بر این اثرات سوء بر بافت فرهنگی و بومی منطقه بگذارند و مردم هم سرایدار آن‌ها باشند. سوال بنده این است که آیا جوانی که در مجاورت مناطق آزاد تجاری زندگی می‌کند این حرف‌های آقای ترکان را برمی تابد و نوکری سرمایه دار‌های زالو صفت را می‌کند.
وی تصریح کرد: بنده به مردم استان‌هایی که قرار است مناطق آزاد تجاری در آنجا ایجاد شود می‌گویم که برای دین و فرزندان خود ارزش قائل شوند، چون امروز مناطق آزاد با وضعیت نابسامان فرهنگی دست به گریبا هستند و از طرفی، چون هزینه‌های زندگی در این مناطق بالاست فردا روزی دیگر نمی‌توانند پول نان شب بچه‌های خود را تامین کنند و یا برای آن‌ها خانه بخرند.
ذی نفعان افزایش مناطق آزاد هر چه سریعتر معرفی شوند
مسول دبیرخانه مسئله محوری معاونت عملیات جهادی سازمان بسیج دانشجویی با تاکید بر اینکه باید هر چه سریعتر مشخص شود که چه کسانی در مجمع تشخیص مصلحت نظام به لایحه افزایش مناطق آزاد تجاری رای مثبت داده اند و استدلال آن‌ها چه بوده است، گفت: مجمع تشخیص مصلحت نظام باید هر چه سریعتر به صورت شفاف اعلام کند که چه کسانی در تصویب لایحه افزایش مناطق آزاد تجاری ذی نفع بوده اند و همچنین به طور شفاف بگوید که چرا در شرایط جنگ اقتصادی با تصویب این لایحه دروازه‌های واردات را روی کشور باز کرده به نحوی که تولید ملی با مشکل مواجه شود.
وی تصریح کرد: ما با واردات و صادرات و جذب سرمایه گذار خارجی مخالف نیستیم، اما با بی بند و باری و عدم نظارت در این حوزه‌ها مخالفیم. حرف ما این است که ابتدا باید مناطق آزاد تجاری فعلی اصلاح شوند و بعد مناطق آزاد جدید شکل بگیرند.
دعوت از مجمع تشخیص برای پاسخگویی در جمع دانشجویان
دهقانی اظهار داشت: امیدواریم که روابط عمومی، اعضاء، دبیر و یا رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام هر چه سریعتر در یک فضای گفتگو محور دانشجویی پاسخگوی مسائل بسیار جدی حوزه اقتصادی کشور به ویژه در رابطه با مناطق آزاد تجاری باشند؛ چون اگر فردا روزی کمر اقتصاد ملی و تولید داخل بشکند این آقایان باید در فردای قیامت پاسخگو باشند.
