قرارداد 25 ساله ایران و چین، هند را از چابهار خارج می‌کند؟
معاون اقتصادی و سرمایه‌گذاری سازمان منطقه آزاد چابهار گفت: از آنجایی که هند به همه تفاهمات در قبال توسعه بندر چابهار عمل نکرد و از آنجایی که دنیای امروز هم به صورتی است که فرصت‌ها به سرعت از دست می‌رود و ایران هم به دنبال توسعه چابهار است، به فکر جایگزین کردن گزینه‌ای دیگر به جای هند افتادیم.
چند هفته‌ای است که موضوع قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین بر سر زبان‌ها افتاده است، قراردادی که بسیاری از بندهای آن در هاله‌ای در ابهام است، هرچند که گمانه‌زنی درباره مفاد آن همچنان وجود دارد.
از جمله نخستین حاشیه‌هایی که پس از بحث قرارداد همکاری‌های جامع 25 ساله ایران و چین مطرح شد، بحث واگذاری جزیره کیش به چینی بود، شایعه‌ای که اگرچه هیچ‌گاه تایید نشد اما برخی سرمایه‌گذاران در این جزیره را نگران کرد.
در مورد چابهار هم این گمانه‌زنی شکل گرفت که با همکاری ایران و چین، هند باید از پروژه‌های منطقه آزاد چابهار خارج شود. هرچند خبر موثقی در این مورد منتشر نشد، اما این هم موضوعی بود که در میان افکار عمومی در حال چرخش است.
جهت اطلاع از چگونگی فعالیت هند در چابهار در این روز‌ها و در آستانه انعقاد قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین، گفتگویی با فرزین حقدل، معاون اقتصادی و سرمایه گذاری سازمان منطقه آزاد چابهار انجام شده که در ادامه می‌خوانید؛
با مطرح شدن موضوع قرارداد همکاری ۲۵ ساله ایران و چین، برخی این موضوع را مطرح کردند که با این همکاری هند از طرح توسعه بندر چابهار کنار گذاشته خواهد شد. بر چه اساس این موضوع مطرح شده و چقدر صحت دارد؟
– چابهار یک ظرفیت ویژه برای بسیاری از کشور‌های منطقه است، چه کشور‌های حوزه CIS و چه کشور‌های همسایه شرقی ایران و چه هند و بقیه کشور‌ها؛ به همین دلیل ما در منطقه آزاد چابهار پیگیر این موضوع هستیم که از ظرفیت‌های منطقه استفاده شود و هم عایدی برای منطقه داشته باشد و هم کشور‌هایی که می‌توانند از راه افتادن محور ترانزیت نستراک یا شمال ـ جنوب بهره‌مند شوند بتوانند استفاده درستی داشته باشند.
هند پیش از این پیشنهادی را داده بود و طبق قرارداد‌هایی که میان دو دولت ایران و هندوستان بسته شد، قرار بود طبق جدول زمان بندی فعالیت‌هایی انجام شود. به دلایل مختلف که خارج از تفاهم بوده هند به همه تفاهمات خود عمل نکرد و از آنجایی که دنیای امروز هم به صورتی است که فرصت‌ها به سرعت از دست می‌رود و ایران هم به دنبال توسعه چابهار است و مسلما پیشنهاد‌های بهتری از جانب کشور‌های همسو و کشور‌هایی که داشته هایشان چه از لحاظ فنی و چه از لحاظ سرمایه‌ای مورد قبول باشد، به فکر جایگزین کردن گزینه‌ای دیگر به جای هند افتادیم.
توضیح در مورد حضور یا عدم حضور هند در حد دیپلماسی نظام است، اما آنچه به عنوان یک مقام مسئول در منطقه آزاد چابهار می‌دانم این است که به هر حال اگر طرف مقابل به تفاهمات خود پایبند نباشد، ایران قطعا بی تفاوت نخواهد بود؛ چه موضوع کشور چین مطرح باشد و چه هر کشور دیگر.
پیشنهاد چین به نفع ایران است و با توجه به اینکه همه کشور‌ها برای خرید نفت از تحریم‌های ایران می‌ترسند حداقل اینکه چین ۲۵ سال از ایران نفت خواهد خرید و پروژه‌های بزرگ ایران را فاینانس خواهد کرد؛ بنابراین این هم پیشنهاد خوبی است که در نهایت در قالب تفاهم ایران و چین اگر که به نتیجه برسد، تک تک موارد که ممکن است یکی از موارد هم چابهار باشد باید به مجلس برود و نمایندگان مجلس روی آن نظر دهند تا مصوب و اجرایی شود.
بنابراین به نظر شما تفاهم نامه ایران و چین برای چابهار هم مفید خواهد بود؟
– مسلما همینطور است. چابهار ظرفیت خاصی دارد و باید گفت ما ایرانی‌ها در این مدت کم‌کاری کردیم و چابهار را گسترش ندادیم. ای کاش زودتر این اتفاق می‌افتاد، اما الان هم دیر نیست و ماهی را هر زمان از آب بگیریم تازه است. چابهار باید پیشرفت کند برای کل ایران.
چابهار می‌تواند به عنوان یک دروازه ورودی برای ایران و کشور‌های اطراف که به بندر چابهار وابسته هستند مطرح باشد و می‌توانیم سرویس‌های خوبی به آن‌ها بدهیم.
فعالیت‌های اقتصادی امروز منطقه آزاد چابهار با وجود کرونا چگونه انجام می‌گیرد؟
– ما با توجه به اینکه امسال سال «جهش تولید» نامگذاری شده است، بر روی بحث تولید و اشتغال حاصل از آن تاکید ویژه‌ای داریم. در همین راستا صنایع چابهار را به سه دسته تقسیم کرده‌ایم؛ یکی صنایعی که از قدیم مشغول به کار هستند و مسلما مشکلاتی دارند که آن‌ها را احصاء کردیم و در زمینه‌های مختلف به بررسی پرداخته‌ایم که چرا با ظرفیت کامل کار نمی‌کنند و .. و سعی کرده ایم تا جایی که توان داریم مشکلاتشان را برطرف کنیم و تا جایی که در حیطه وظایف ما هست با ارتباط با وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت اقتصاد و دارایی و… مشکلات این واحد‌ها را حل کنیم تا به ظرفیت واقعی تولیدشان برسند.
گروه دوم صنایعی هستند که در سنوات قبل ایجاد شده‌اند، مدتی فعالیت می‌کردند و امروز غیر فعال هستند. همه این واحد‌ها را لیست کرده‌ایم و به سراغ آن‌ها می‌رویم تا ببینیم مشکلاتشان چیست و چرا غیر فعال هستند و تلاش می‌کنیم تا مشکلات این واحد‌ها هم حل شود تا به چرخه تولید بازگردند.
یکسری هم پروژه داریم که افرادی درصدد ایجاد واحد‌های تولیدی در آن هستند. برای این واحد‌ها هم از ابتدا تا انتها مورد بررسی قرار می‌دهیم تا هر چه زودتر به بهره برداری برسانیم و به چرخه تولید وارد شوند.
برای این سه گروه چند فعالیت دیگر هم صورت گرفته است. یکی اینکه زمین را برای واحد‌های صنعتی با سوبسید قیمت گذاری می‌کنیم و پایین‌تر از قیمت‌های نرم در نظر می‌گیریم، از طرفی قیمت زمین‌های صنعتی را در سال جدید افزایش ندادیم و علاوه بر موارد گفته شده کمیته رفع موارد تولید هم هر چهارشنبه با مدیریت مدیرعامل سازمان و در منطقه آزاد تشکیل و به مشکلات واحد‌های تولیدی رسیدگی می‌شود. در همین زمینه هر یک از واحد‌های تولیدی که مشکلاتی داشته باشند و از طریق واحد‌ها گزارش شده باشد، ما مسئولان مربوطه را به این جلسه دعوت می‌کنیم؛ چه مسئولانی که در منطقه آزاد چابهار هستند و چه مسئولان دولتی که خارج از منطقه هستند و در آن جلسه مشکل واحد با حضور مسئول و صاحب اختیار حل و فصل می‌شود.
علاوه بر مواردی که گفته شد، چه تسهیلاتی به واحد‌های تولیدی فعال و خسارت دیده از ویروس کرونا در منطقه داده می‌شود؟
– منطقه آزاد چابهار یکسری اعتبارات و وجوه اداره شده‌ای دارد که در بانک‌های منطقه آزاد وجود دارد و از محل آن‌ها تسهیلاتی را به واحد‌های خسارت دیده از طریق معرفی به بانک‌های عامل ارائه می‌کند تا از محل وجوه اداره شده منطقه آزاد، تسهیلاتی را دریافت کنند.
علاوه بر آن با توجه به اینکه خسارت‌ها فراتر از حد تصور بوده، تلاش کردیم در قالب ستاد کشوری مقابله با کرونا و تسهیلاتی که آن‌ها در نظر گرفته‌اند و از طریق دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد این موضوع را جا انداخته‌ایم که فعالان اقتصادی مناطق آزاد هم مانند سایر فعالان سایر کشور، باید شامل تسهیلات در نظر گرفته شده شوند.
موضوع کرونا خیلی از فعالیت‌ها را تحت الشعاع خود قرار داد، اما ما متوقف نشدیم و همچنان پیش می‌رویم. اتفاقی که افتاده این است که معمولا با مطرح کردن موضوع پنجره واحد، افراد فضایی فیزیکی را به خاطر می‌آورند، اما من با توجه به سابقه تشکیل دو پنجره واحد مدرن در سنوات قبلی در منطقه آزاد قشم و مشاهده ساز و کار آن، کاری که در چابهار انجام دادیم، ایجاد تفکر پنجره واحدی است و ما آن را اجرایی کردیم.
در سنوات قبل در چابهار وقتی کسی درخواستی را ارائه می‌کرد، چه در زمینه صنعتی و چه گردشگری و خدماتی و… تا زمانی که به نتیجه می‌رسید و شرکت را ثبت می‌کرد، زمان زیادی طول می‌کشید؛ اما امروز خوشبختانه می‌توان گفت اگر مدارک افراد آماده باشد، این فرایند در یک هفته انجام می‌شود.
هر سه‌شنبه کمیسیون اقتصادی در سازمان منطقه آزاد چابهار تشکیل و گا‌ها با دو پرونده جلسه برگزار می‌شود و به طرح‌ها رسیدگی می‌کنیم و در صورت کامل بودن پرونده، مصوب می‌شود و چهارشنبه همان هفته در جلسه واگذاری و قیمت‌گذاری زمین باقی کار‌ها انجام می‌شود. می‌توان گفت امروز پرونده مانده از گذشته نداریم و به سرعت به همه پرونده‌ها رسیدگی می‌شود و این همان پنجره واحدی است که از آن صحبت می‌کنیم و بدون نیاز به جمع کردن افراد در مکانی خاص با گسترش تفکر پنجره واحد توانستیم به فعالیت‌ها سرعت و نظم بیشتری بدهیم.
کلام آخر؟
– در زمینه‌های اقتصادی، منطقه آزاد چابهار چه در حوزه صنعت، چه تجارت و بازرگانی و… صد در صد حامی فعالان اقتصادی است که به صورت کامل و قانونی فعالیت می‌کنند. به دستور آقای کردی مدیرعامل سازمان، هیئت مدیره سازمان از هر کسی که در چارچوب قانون حرکت کند و اما و اگری در نوع فعالیتش نباشد، حمایت می‌کند تا به نتیجه مورد نظر برسد.
