حسابرسی گمرکی در مناطق آزاد
حسابرسی گمرکی لازمه‌ی کنترل فعالیت‌ها و محموله‌های دپو شده شرکت‌ها برای یک بازه زمانی نامحدود در سطح مناطق آزاد است.
توضیحات کلی
به گفته‌ی نظارت برخط سازمان جهانی گمرک، مدیران بسیاری از گمرک‌ها این قدرت را دارند که حسابرسی گمرکی بر محموله‌های داخل منطقه آزاد راه بیندازند. به همان شکل یک حسابرسی بر دفاتر موجودی‌ها و دیگر سوابق مربوط به عملیات یا فرآیندهای مختص مناطق آزاد انجام دهند.
با در نظر گرفتن دوره زمانی نامحدود برای محموله‌های تولیدی و انبار شده در مناطق آزاد، انجام یک حسابرسی گمرکی از شرکت‌های فعال در مناطق آزاد یکی از مناسب‌ترین و مهم‌ترین ابزارهای گمرک جهت نظارت بر فعالیت های آن منطقه است. حسابرسی گمرکی این امکان را به گمرک می‌دهد که کنترل اثربخش‌تر و کاراتری، نه فقط روی جابه‌جایی محموله در ابتدا و انتهای مسیر معامله، بلکه در تمام مدت مراحل انبارش و انجام فرآیند در بازه زمانی قرارداد یا هر بازه زمانی خاص دیگر داشته باشد.
هر حسابرسی گمرکی ممکن است از طریق موارد زبر انجام شود. البته فقط به این موارد محدود نمی‌شود:
- حسابرسی از سوابق ثبت شده
- شمارش دقیق اقلام موجود در یک فهرست کالا
- انطباق بررسی‌های انجام شده از تراکنش ها یا رویه‌ها با اطلاعات موجود از سوابق نگه داری شده
- امنیت و یا شرایط انبار
این نکته بسیار حائز اهیمت است که همکاری و کمک بدنه عملیاتی منطقه آزاد جهت انجام کارا و اثربخش یک حسابرسی گمرکی ضروری است. این همکاری شامل اجازه دسترسی به محل‌ها و کارخانه‌های مناطق آزاد و شرکت‌ها است. همچنین توضیح در مورد نوع عملیات و سیستم نگهداری از سوابق و البته دسترسی لازم به سیستم‌های کامپیوتری که از دیتاهای مربوط نگهداری می‌کند.
تجربه‌های ملی حسابرسی گمرکی در مناطق آزاد
مثال شماره 1: ایالات متحده آمریکا
اداره حفاظت از مرزها و گمرکات (CBP) در آمریکا، مناطق آزاد را به وسیله متدهای حسابرسی- بازرسی مدیریت می‌کند. بازرسی‌های (CBP) شامل فهرست موجودی‌ها نمی‌شود و کارمندان (CBP) معمولا به صورت حضوری در محل‌ها و مراکز مربوطه حاضر نمی‌شوند. اپراتور منطقه آزاد نظارت فیزیکی را انجام می‌دهد. درحالی که (CBP) نظارت‌های کلی‌تری را از طریق برنامه حسابرسی- بازرسی انجام می‌دهد که شامل موازین زیر می‌باشد:
- (CBP) مشخص می‌کند که ماهیت و هویت محصول قبل یا در حین تخلیه در منطقه آزاد چگونه است. بنابراین مسئولیت اولیه اپراتور برای محصول می‌تواند تا حد قابل توجهی تعیین‌کننده باشد.
- (CBP) یک اجازه اولیه برای دریافت یا ثبت کردن کالا در منطقه و هرگونه فرآیند دیگر در منطقه آزاد به اپراتور می‌دهد.
- مسئولیت کالا در منطقه آزاد بر عهده اپراتور است. این مسئولیت شامل بازدید فیزیکی، امنیتی، ثبت اطلاعات، شرایط انبار و پردازش (شامل کیفیت کالای دریافتی یا ارسالی) می‌شود.
(CBP) این اختیار را دارد که وضعیت فعال یک شرکت را برای یک دوره 90 روزه معلق کند یا به وسلیه اداره مالیات فدرال مرزی دستور به ادامه تعلیق یک وضعیت فعال در هر عملیات منطقه‌ای را دهد که از قوانین و قواعد مربوط به منطقه آزاد نمی‌خواهد یا نمی‌تواند تبعیت کند. (CBP) ممکن است هر زمانی به مرز توصیه کند که قدرت اختیار را در صورت تکرار مکرر یا عامدانه تخلفات منطقه آزاد تجاری از آن شرکت سلب کند.
نظارت (CBP) ممکن است از طریق واسطه اعمال شود ولی به این موارد محدود نمی‌شود: حسابرسی از سوابق، شمارش دقیق از محصولات موجود در یک فهرست دارایی، انطباق بررسی‌های معاملات و رویه‌ها، یا بررسی از نگهداری سوابق، امنیت، یا شرایط انبارش.
حسابرسی به صورت سیستمی انجام می‌گردد و از طریق بررسی کردن فهرست اپراتورها (و بعضا شرکت‌های اجاره‌ای و مستقر) و سوابق مالی در قیاس با مبلغ کل منطقه یا تعداد کد شناسایی‌های منحصر به فرد و همچنین در قیاس با کمیت واقعی کالاها در منطقه. حسابرسی ممکن است از یک هفته تا چند ماه به طول بینجامد که بستگی به عوامل روبه‌رو دارد: اندازه فهرست موجودی، مشکلات اولیه به وجود آمده، انواع کالا موجود در منطقه و عوامل موثر دیگر. حسابرسان ممکن است توقع داشته باشند که تمام انواع معاملات، شرایط و نیازمندی‌های منطقه را ببینند. نه فقط اطلاعات سال جاری بلکه اطلاعات سال‌های گذشته.
مثال شماره 2: جمهوری دومینیکن
اداره اصلی گمرک یک معاونت اداره مناطق آزاد تجاری تاسیس کرده است که نقش اصلی آن نظارت، کنترل و مجوز دادن به تمام واردات، صادرات، جابه جایی محموله ها و هر دستور کار دیگری که در منطقه آزاد ممکن است مورد استفاده قرار بگیرد.
معاونت اداره مناطق آزاد تجاری در کنار اطلاعات گمرکی، حسابرسی و کنترل حسابرسی ستاد ترخیص کالا، به صورت پیوسته و با دقت تمام عملیاتی که شرکت های بستر مناطق آزاد باید انجام بدهند را تحلیل، کنترل و بازرسی می‌کند. این فرآیند به این دلیل صورت می‌گیرد که از هرگونه عمل غیرقانونی یا سوءاستفاده برای منافع شخصی با استفاده از معافیت‌های اعطا شده به مناطق آزاد جلوگیری کند. مشابه همین منوال، وزارت اقتصاد با پشتیبانی اداره کل درآمد داخلی تمام تراکنش‌های مالی را تحت نظر دارد.
مثال شماره 3: تایلند
گمرکات تایلند حسابرسی گمرکی خود در مناطق آزاد را در مواردی که زمینه های معقول برای مشکوک شدن به تخلف از قوانین گمرکی را دارند انجام می‌دهد. این موارد توسط بخش حسابرسی پس از ترخیص و بخش بازرسی و توقیف صورت می‌پذیرد. گمرکات تایلند به وسیله قسمت حسابرسی منطقه معاف از مالیات، همچنین حسابرسی‌های گمرکی بازه‌ای را به اجرا درمی‌‌آورد که در این حسابرسی‌ها همه حساب‌ها و تمام سندهای مربوط به واردات و صادرات مناطق آزاد مورد بررسی قرار می‌گیرد.
برای انجام حسابرسی‌های بازه‌ای در مناطق آزاد، گمرکات تایلند یک مضمون مدیریت ریسک را اعمال می‌کند که به وسیله آن شرکت‌ها به سه سطح تقسیم می‌شود:
- سطح پلاتینیوم: هر سه سال مورد حسابرسی صورت گیرد (شامل فعالین اقتصادی مجاز یا AEOها)
- سطح طلایی: هر دو سال مورد حسابرسی صورت گیرد
- سطح نقره‌ای: هرسال مورد حسابرسی صورت گیرد.
راهنمایی برای حسابرسی گمرکی در مناطق آزاد
مدیریت گمرکات باید حسابرسی گمرکی را برای تمام شرکت‌های فعال در مناطق آزاد تنظیم و اعمال کند به منظور این که آن‌ها را بسنجد و کنترل کند. این نظارت صرفا به مبادی ورودی و خروجی کالا نباید محدود گردد و باید تمام مراحل انبارش و پردازش محموله را در بر بگیرد.
مدیریت گمرکات باید یک شرکت یا یک محموله را بر مبنای متد ریسک محور برای حسابرسی گمرکی انتخاب کند، که این رویه شامل معیارهای انتخاب درست باشد.
بدنه عملیاتی منطقه آزاد باید دسترسی گمرک به منطقه آزاد را فراهم کند و همچنین با مدیریت گمرک هنگام انجام حسابرسی گمرکی همکاری لازم را داشته باشند. این همکاری شامل دسترسی به سیستم‌های کامپیوتری دردسترس و توضیح در مورد رویه ها و سیستم نگهداری از سوابق و اطلاعات است.
منبع: سازمان جهانی گمرک؛ دانلود رایگان سند راهنمای کاربردی مناطق آزاد به زبان انگلیسی ?
