تفاوت مناطق آزاد و مناطق ویژه اقتصادی
بخش اول: مقایسه مناطق آزاد تجاری-صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی در ایران از منظر قوانین و امتیازات
در بخش اول، مناطق آزاد و ویژه اقتصادی را از حیث معافیت‌ها، امتیازات و قوانین موضوعه مورد بررسی قرار می‌دهیم. مناطق آزاد تجاری – صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی هر دو از مقررات عمومی صادرات و واردات کشور مستثنی هستند. از جمله تفاوت‌های بارز این مناطق می‌توان به نبود کالای مسافری و خودروی پلاک منطقه در مناطق ویژه و همچنین تفاوت در میزان معافیت‌های مالیاتی اشاره کرد.
مناطق ویژه اقتصادی از حیث امتیازات و معافیت‌های گمرکی جهت واردات مواد اولیه، قطعات، ماشین‌آلات خط تولید و سایر موارد مصرفی واحدهای تولیدی و خدماتی مستقر در محدوده منطقه ویژه، مشابه مناطق آزاد تجاری صنعتی می‌باشند (مواد 8 و 20 قانون تشکیل و اداره مناطق ویژه اقتصادی و ماده 14 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد). در خصوص معافیت‌های مالیاتی، واحدهای مستقر در محدوده مناطق ویژه اقتصادی از 5 تا 13 سال از پرداخت مالیات معاف بوده (ماده 132 قانون مالیاتهای مستقیم) و این معافیت در مناطق آزاد تجاری صنعتی معادل 20 سال از آغاز فعالیت است (ماده 13 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد). در حوزه مالیات بر ارزش افزوده نیز هر دو معاف هستند (ماده 52 قانون مالیات بر ارزش افزوده). مقررات کار و اشتغال نیروی انسانی نیز در مناطق ویژه مشابه مناطق آزاد می‌باشد (ماده 16 قانون تشکیل و اداره مناطق ویژه اقتصادی).
مناطق ویژه غالبا توسط بخش‌های تخصصی شامل شرکت‌های خصوصی، نهادهای عمومی غیردولتی و شرکت‌ها یا سازمان‌ها دولتی تخصصی اداره می‌شوند اما مناطق آزاد که از قوانین شرکت‌ها دولتی مستثنی هستند (ماده 5 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد) و اعضای هیات مدیره و مدیر عامل سازمان آن توسط شخص رییس جمهور و هیات وزیران تعیین می‌شود (ماده 6 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد)، بعضا به دلیل انتصابات سیاسی از تخصص کافی برخوردار نبوده و منجر به گسترش مداخله‌گری دولت می‌گردد. به عنوان مثال در حال حاضر سازمان مسئول مناطق ویژه سرخس، دوغارون و امیرآباد به ترتیب عبارتند از: آستان قدس رضوی، شرکت عمران و توسعه دوغارون و سازمان بنادر و دریانوردی.
بر اساس تبصره ۱ ماده ۱ قانون تشکیل و اداره مناطق ویژه اقتصادی، این مناطق غالبا برای فعالیتهای معینی تشکیل می‌گردد؛ به عنوان مثال منطقه ویژه انرژی پارس (عسلویه) برای فعالیتهای حوزه نفت گاز، منطقه ویژه پتروشیمی ماهشهر به منظور فعالیتهای پتروشیمی و منطقه ویژه اقتصادی شهید رجایی جهت ارائه خدمات بندری و انبارداری ایجاد شده‌اند. البته بسیاری از مناطق جدیدی که از سال ۸۹ به بعد ایجاد شدند، حوزه فعالیت عام (یا تجاری-صنعتی) دارند و متاسفانه حوزه تخصصی برایشان تعریف نگردید. لازم به ذکر است از حیث کارکرد و برخی از امتیازات، اغلب مناطق ویژه اقتصادی مشابه شهرک‌های صنعتی می‌باشند.
سایر تفاوت‌های مقرراتی را در جدول زیر مشاهده نمایید:
| عنوان | منطقه آزاد تجاری-صنعتی | منطقه ویژه اقتصادی |
| مقررات گمرکی | ورود کالا از خارج به منطقه: معاف از حقوق ورودی و تشریفات گمرکی از منطقه به سرزمین اصلی: مطابق مقررات عمومی صادرات و واردات | ورود کالا از خارج به منطقه: معاف از حقوق ورودی و تشریفات گمرکی از منطقه به سرزمین اصلی: مطابق مقررات عمومی صادرات و واردات |
| ماده 14: مبادلات بازرگانی مناطق با خارج از کشور پس از ثبت گمرکی از شمول مقررات صادرات و واردات مستثنی هستند و مقررات صدور و ورود کالا و تشریفات گمرکی در محدوده هر منطقه به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید مبادلات بازرگانی مناطق با سایر نقاط کشور اعم از مسافری و تجاری تابع مقررات عمومی صادرات و واردات کشور می‌باشد. | *ماده 8: مبادلات بازرگانی مناطق با خارج از کشور و یا با سایر مناطق ویژه اقتصادی و مناطق آزاد تجاری و صنعتی پس از ثبت در گمرک از حقوق گمرکی، سود بازرگانی و کلیه عوارض ورود و صدور تحت هر عنوان معاف بوده و مشمول محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های مقررات واردات و صادرات به استثنای محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های قانونی و شرعی نمی‌شود و مبادلات بازرگانی مناطق با سایر نقاط کشور به استثنای مناطق یاد شده در فوق تابع مقررات صادارات و واردات می‌باشد. *ماده 20: محدوده مناطق ویژه اقتصادی جزو قلمرو گمرکی جمهوری اسلامی ایران نمی‌باشد و گمرک مکلف است با رعایت مفاد ماده (8) این قانون در مبادی ورودی و خروجی آنها به منظور اعمال مقررات مربوط به صادرات و واردات استقرار یابد. | |
امتیاز خرده فروشی (کالای همراه مسافر) | مجاز است | ممنوع است |
| * از ماده 31 آیین‌نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات: مسافران ايراني يا غير ايراني كه ازخارج كشور يا از مناطق آزاد تجاري، صنعتي به كشور وارد مي‌شوند، علاوه بر اسباب سفر و اشياي شخصي مستعمل همراه خود كه به شرط غير تجاري بودن از پرداخت حقوق گمركي و سود بازرگاني معاف است، مي‌توانند در سال يك بار كالا به ارزش حداكثر (80 دلار) با معافيت از پرداخت حقوق گمركي و سود بازرگاني، و مازاد بر ارزش مذكور را با پرداخت حقوق گمركي و دوبرابر سود بازرگاني وارد و ترخيص نمايند … . | ماده 9: ورود کالا به صورت مسافری به هر میزان از منطقه به سایر نقاط کشور ممنوع می‌باشد. | |
مالیات بر درآمد (مالیات مستقیم) | معاف از مالیات به مدت 20 سال (کلیه‌ی فعالیت‌ها) | معاف از مالیات به مدت 5 الی 13 سال (واحدهای تولیدی و خدماتیِ تعیین شده) |
| ماده 13: اشخاص حقیقی و حقوقی که در منطقه به انواع فعالیتهای اقتصادی اشتغال دارند، نسبت به هر نوع فعالیت اقتصادی در منطقه آزاد از‌تاریخ بهره‌برداری مندرج در مجوز به مدت بیست سال از پرداخت مالیات بر درآمد و دارایی موضوع قانون مالیاتهای مستقیم معاف خواهند بود و پس از‌انقضاء بیست سال تابع مقررات مالیاتی خواهند بود که با پیشنهاد هیأت وزیران به تصویب مجلس شورای اسلامی خواهد رسید. | ماده 132 قانون مالیاتهای مستقیم: درآمد ابرازی ناشی از فعالیتهای تولیدی و معدنی اشخاص حقوقی غیردولتی در واحدهای تولیدی یا معدنی که از تاریخ اجرای این ماده از طرف وزارتخانه‌های ذی‌ربط برای آنها پروانه بهره‌برداری صادر یا قرارداد استخراج و فروش منعقد می‌شود و همچنین درآمدهای خدماتی بیمارستان‌ها، هتلها و مراکز اقامتی گردشگری اشخاص یادشده که از تاریخ مذکور … به مدت پنج‌سال و در مناطق کمترتوسعه‌یافته به مدت ده‌سال با نرخ صفر مشمول مالیات می‌باشد. پ- دوره برخورداری محاسبه مالیات با نرخ صفر برای واحدهای اقتصادی مذکور موضوع این ماده واقع در شهرک‌های صنعتی یا مناطق ویژه اقتصادی به مدت دو سال و در صورت استقرار شهرک‌های صنعتی یا مناطق ویژه اقتصادی در مناطق کمترتوسعه‌یافته، به مدت سه‌سال افزایش می‌یابد. | |
| مالیات بر ارزش افزوده | معاف از مالیات بر ارزش افزوده | معاف از مالیات بر ارزش افزوده |
*از ماده 52 قانون مالیات بر ارزش افزوده: … موارد زیر از شمول حکم این قانون مستثنی می باشد: … قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری- صنعتی جمهوری اسلامی ایران مصوب 7/6/1372; قانون تشکیل و اداره مناطق ویژه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران مصوب 5/9/1384; *بخشنامه۵۴۴۰۹م۸۸/۵/۲۶ مالیات برارزش افزوده و عوارض مناطق آزادتجاری،صنعتی وویژه اقتصادی: ۱- مبادلات کالا و خدمات فیمابین اشخاص و فعالان اقتصادی مقیم در مناطق آزا د تجاری- صنعتی و ویژه اقتصادی، در داخل محدوده مناطق یاد شده، مشمول مالیات و عوارض موضوع قانون یاد شده نمی‌باشد. ۲- صادرات کالا ها و خدمات از مناطق مذکور به خارج از کشور و همچنین واردات کالا و خدمات خارج از کشور به مناطق یاد شده مشمول مالیات و عوارض موضوع قانون نمی‌باشد. ۳-واردات کالا و خدمات از مناطق یاد شده به قلمرو گمرکی کشور مشمول پرداخت مالیات و عوارض می‌باشد. | ||
| مبادله ارز | آزادیِ ورود و خروج، خرید و فروش توسط هر شخص حقیقی و حقوقی | مطابق مقررات سرزمین اصلی |
از آیین‌نامه اجرایی عملیات پولی بانکی در مناطق آزاد: ماده 9: خرید و فروش کلیه ارزها در مقابل ریال یا سایر ارزها و کلیه معلاملات و نقل و انتقالات ارزی در مناطق توسط اشخاص حقیقی و حقوقی آزاد است. ماده 10: نقل و انتقال کلیه ارزها از خارج از کشور به مناطق و از مناطق به خارج از کشور توسط اشخاص حقیقی و حقوقی آزاد است./ تبصره: نقل و انتقال ارز از سایر نقاط کشور توسط اشخاص حقیقی و حقوقی به مناطق و بالعکس، تابع قوانین و مقررات ارزی کشور خواهد بود. | ||
مالی و بانکی (تاسیس بورس، بانک و بیمه داخلی و خارجی) | دارای مقررات و امتیازات خاص | مطابق مقررات سرزمین اصلی |
*ماده ۱۸: تأسیس بانک و مؤسسه اعتباری به صورت شرکت سهامی عام یا خاص با سهام با نام و اشتغال به عملیات بانکی و استفاده از عنوان بانک و‌یا مؤسسه اعتباری در مناطق منحصراً طبق مفاد این قانون و آیین نامه اجرایی آن که توسط بانک مرکزی تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید انجام می‌شود./ تبصره ۱: تأسیس بانک و مؤسسه اعتباری ایرانی با سرمایه داخلی و خارجی در مناطق، موکول به پیشنهاد سازمان و تصویب اساسنامه آنها توسط شورای پول و اعتبار و صدور مجوز از طرف بانک مرکزی است. *ماده ۲۸: تأسیس و فعالیت مؤسسات بیمه ایرانی با سرمایه داخلی و خارجی و شعب و نمایندگی آنها و مؤسسات کارگزاری بیمه در مناطق آزاد تجاری- صنعتی جمهوری اسلامی ایران مجاز و صرفاً تابع مقرراتی است که به پیشنهاد بیمه مرکزی ایران به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید./ تبصره: حکم مذکور در این ماده شامل شعب و نمایندگی مؤسسات خارجی و مؤسسات کارگزاری بیمه خارجی نیز خواهد بود. *ماده ۲۹: تأسیس و فعالیت بورس ها با سرمایه داخلی و خارجی در مناطق آزاد براساس مقررات مجاز و تابع آئین‌نامه‌ای است که ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون با پیشنهاد شورای عالی بورس و اوراق بهادار به تصویب هیأت وزیران خواهد رسید. | ||
| ورود اتباع خارجی | بدون نیاز به اخذ روادید قبلی | مطابق مقررات سرزمین اصلی |
| آيين نامه صدور رواديد اتباع خارجي در مناطق آزاد: ماده 2: براي ورود مستقيم اتباع خارجي به مناطق از طريق مبادي ورودي و خروجي مجاز مناطق، تحصيل قبلي رواديد ضروري نيست. | ||
| اختیارات سازمان منطقه | ماده 65 قانون احکام دائمی: مدیران سازمان‌های مناطق آزاد به‌نمایندگی از طرف دولت، بالاترين مقام منطقه محسوب مي‌شوند و کليه وظايف، اختيارات و مسؤوليت‌هاي دستگاههاي اجرائي دولتي مستقر در اين مناطق به‌استثناي نهادهاي دفاعي و امنيتي به‌عهده آنها است. | صرفا در حوزه صدور مجوز و سایر موارد مرتبط با تولید و صنعت (سازمان مسئول منطقه ویژه از بخش خصوصی نیز هستند) |
| اشتغال و نیروی انسانی | دارای مقررات و امتیازات خاص | دارای مقررات و امتیازات خاص |
| ماده 12: امور مربوط به اشتغال نيروي انساني و روابط كار، بيمه و تامين اجتماعي در منطقه براساس مقررات مصوب و جاري در مناطق آزاد تجاري – صنعتي خواهد بود. | ماده 16: امور مربوط به اشتغال نیروی انسانی و روابط کار، بیمه و تأمین اجتماعی در منطقه بر اساس مقررات مصوب و جاری در مناطق آزاد تجاری – صنعتی خواهد بود. | |
سایر مقررات (ثبت شرکت، استفاده از زمین و منابع ملی، منطقه ویژه انتظامی، مقررات راهنمایی‌ورانندگی و … ) | دارای مقررات و امتیازات خاص | مطابق مقررات سرزمین اصلی |
*ثبت شرکت: تبصره ماده 22: ثبت شرکت‌ها و مالکیت‌های صنعتی و معنوی در هر منطقه توسط سازمان آن منطقه انجام می‌شود. *استفاده از زمین و منابع ملی: ماده ۲۴: نحوه استفاده از زمین و منابع ملی و ترتیب فروش یا اجاره آن به اتباع کشور در محدوده هر منطقه که در مالکیت دولت باشد طبق‌مقررات مصوب هیأت وزیران و با رعایت برنامه‌های عمرانی هر منطقه تعیین می‌گردد. سازمان هر منطقه مسئول اجرای مقررات مربوط خواهد بود. *مقررات انتظامی: ماده 4 بند د: تصویب مقررات امنیتی و انتظامی مناطق با تأیید فرماندهی کل قوا. | ||
اهداف ایجاد مناطق آزاد تجاری – صنعتی
مطابق ماده 1 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری صنعتی جمهوری اسلامی ایران:
1) تسریع در انجام امور زیربنایی
2) عمران و آبادانی، رشد و توسعه اقتصادی
3) سرمایه‌گذاری
4) افزایش درآمد عمومی
5) ایجاد اشتغال‌سالم و مولد
6) تنظیم بازار کار و کالا
7) حضور فعال در بازارهای جهانی و منطقه‌ای
8) تولید و صادرات
بخش دوم: مقایسه مناطق آزاد تجاری-صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی در ایران از منظر ماهیت
علاوه بر امتیازات و مقررات، می‌توان مناطق آزاد و ویژه اقتصادی را از منظر ماهیت و جایگاه هر کدام مورد بررسی قرار داد که در این بخش به آن می‌پردازیم. به عنوان مثال همانگونه که در جدول زیر مشاهده می‌گردد، مناطق ویژه دارای وسعت محدود بوده و خارج از نقاط مسکونی واقع شده‌اند اما مناطق آزاد غالبا دارای وسعت زیاد و شامل نقاط مسکونی هستند. همچنین مناطق ویژه اغلب در سراسر کشور و با فاصله از مرزهای سرزمینی واقع شده‌اند اما اغلب مناطق آزاد (به جز فرودگاه امام) در مجاورت نقاط مرزی کشور هستند.
در جدول زیر سایر تفاوت‌های ماهوی مناطق آزاد و ویژه را ملاحظه نمایید:
عنوان | منطقه آزاد تجاری-صنعتی | منطقه ویژه اقتصادی |
حوزه فعالیت | عام (تجاری و صنعتی) | خاص |
تبصره 1 ماده 1: در مناطق ویژه اقتصادی که برای فعالیتهای معین ایجاد شده‌اند، تعیین محدوده جغرافیایی، طرح جامع و کالبدی، نوع و حدود فعالیت مجاز هر یک از آنها به موجب این قانون و با پیشنهاد دبیرخانه و تصویب هیأت وزیران خواهد بود. مثال: منطقه ویژه انرژی پارس: فعالیت در صنایع وابسته به نفت و گاز، منطقه ویژه شهید رجایی: کلیه امور مربوط به فعالیتهای دریایی، بندری و صنایع و خدمات وابسته و لجستیکی. البته متاسفانه در سال‌های اخیر و بر خلاف قانون، برخی از مناطق ویژه حوزه فعالیت مشخصی ندارند! | ||
وسعت | زیاد | محدود |
میانگین وسعت مناطق آزاد در ایران حدود 81 هزار هکتار است. | میانگین وسعت مناطق ویژه در ایران حدود 5 هزار هکتار است. | |
موقعیت | غالبا در مناطق مرزی | کلیه نقاط کشور |
به جز منطقه آزاد فرودگاه امام خمینی (ره)، مابقی مناطق آزاد در مرزهای کشور واقع شده است. | بیش از نیمی از مناطق ویژه اقتصادی مصوب، در نقاط و استان‌های غیر مرزی کشور وجود دارند. | |
مناطق مسکونی | شامل مناطق مسکونی شهری و روستایی | فاقد مناطق مسکونی |
تعداد | کم | زیاد |
9 منطقه آزاد مصوب در کشور وجود دارد (7 منطقه فعال) و لوایح افزایش 10 منطقه آزاد دیگر در مجلس در حال بررسی است. | 67 منطقه ویژه مصوب در کشور وجود دارد (30 منطقه فعال) که طرح‌ها و لوایح افزایش حدود 150 منطقه ویژه اقتصادی دیگر در مجلس در حال بررسی است. | |
سازمان متولی | دولتی | خصوصی، شرکت‌های دولتی و یا غیردولتی |
ماده 6: سازمان توسط هیأت مدیره متشکل از سه یا پنج نفر اداره خواهد شد. اعضاء هیأت مدیره توسط هیأت وزیران انتخاب خواهند شد. مدیر‌عامل سازمان که ریاست هیأت مدیره را به عهده خواهد داشت، به موجب حکم ریاست جمهوری و از میان اعضاء هیأت مدیره منصوب و بالاترین مقام‌اجرایی در زمینه‌های اقتصادی و زیربنایی منطقه می‌باشد. | ماده3: تبصره 1 – هیأت وزیران می‌تواند در صورت نیاز، سازمانی دولتی را به منظور اداره منطقه ویژه ایجاد نماید. اساسنامه این سازمان‌ها بنا به پیشنهاد دبیرخانه به تصویب هیأت وزیران می‌رسد. تبصره 2 – تعیین سازمان مسؤول منطقه از بین اشخاص حقوقی غیر دولتی منوط به تملک (یا واگذاری رسمی دستگاه‌های دولتی ذی‌ربط) و تصرف اراضی واقع در محدوده منطقه ویژه مورد نظر توسط اشخاص حقوقی غیر دولتی، قبل از صدور مجوز هیأت وزیران می‌باشد. ضابطه تغییر سازمان مسؤل منطقه در چنین صورتی تابع قراردادی می‌باشد که با رعایت این قانون فیمابین دبیر خانه و سازمان منعقد می‌شود. | |
سایر | امکان تردد خودرو پلاک منطقه آزاد، تردد مسافر، خرده فروشی کالا و … | – |
بخش سوم: شباهت‌ها و تفاوت‌های کاربردی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی
در بخش سوم و پایانی، به خلاصه‌ای از موارد مهم اشاره شده است. در جدول زیر شباهت‌ها و تفاوت‌های مهم و کاربردی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی که در بالا نیز به آنها اشاره شده بود، به صورت مختصر و با ذکر مواد قانونی نمایش داده شده است:
| شرح موضوع | قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری صنعتی | قانون تشکیل و اداره مناطق ویژه اقتصادی |
| ورود كالا بدون پرداخت حقوق گمركي، سود بازرگاني و كليه عوارض ورود و صدور از منطقه | حسب ماده 14 قانون | حسب ماده 8 قانون |
| برخورداري از معافيت گمركي براي ورود كالاهاي ساخته شده در منطقه به داخل كشور به ميزان ارزش افزوده | حسب ماده 15 قانون | حسب ماده 11 قانون |
| آزادي كامل ورود و خروج سرمايه | حسب ماده 20 قانون | حسب ماده 14 قانون طبق مقررات سرزمين اصلي |
| تضمين كامل سرمايه‌هاي خارجي و سود حاصل از آن |
حسب ماده 21 قانون مناطق آزاد و طبق مقررات خاص مناطق و قانون جلب و حمايت از سرمايه هاي خارجي |
حسب ماده 14 قانون طبق مقررات سرزمين اصلي |
| درصد سرمايه‌گذاري مجاز خارجي | حسب موضوع تصويب‌نامه شماره 33432/ت22ك 1373/03/16 (مقررات سرمایه‌گذاری مناطق آزاد) به هر ميزان تا سقف 100% | حسب مقررات سرزمين اصلي به هر ميزان تا 100% |
| ثبت شركت‌ها و مالكيت‌هاي صنعتي و معنوي | حسب ماده 22 قانون | حسب ماده 15 قانون |
| فروش و اجاره زمين | حسب تبصره 1 ماده 24 قانون، فروش و اجاره به اتباع داخلي و فقط اجاره به اتباع خارجي مجاز است. | حسب مفاد قانون و آيين نامه استملاك اتباع خارجي و طبق مقررات سرزمين اصلي علاوه بر اجاره، فروش به اتباع خارجي امكان پذير است. |
| ورود كالاي همراه مسافر | حسب ماده 11 تصويب‌نامه شماره 33431/ت24ك مورخ 1373/03/16 (صادرات، واردات و امور گمركي مناطق آزاد) آزاد است | حسب ماده 9 قانون، ممنوع است |
| معافيت مالياتي بر فعاليت اقتصادي | حسب ماده 13 قانون، به مدت 20 سال از تاريخ بهره برداري مندرج در مجوز فعاليت | طبق مقررات سرزمين اصلي |
| اشتغال نيروي انساني و روابط كار، بيمه و تامين اجتماعي | حسب ماده 12 قانون، تابع مقررات خاص مناطق | حسب ماده 16 قانون، تابع مقررات خاص مناطق |
| امور پولي، بانكي و ارزي | حسب ماده 18 قانون، تابع مقررات خاص مناطق | طبق مقررات سرزمين اصلي |
| تاسيس و فعاليت موسسات بيمه | حسب ماده 28 قانون، تابع مقررات خاص مناطق | طبق مقررات سرزمين اصلي |
| استخدام اتباع خارجي | حسب ماده 41 مقررات اشتغال، تا 10% كل شاغلان هر منطقه | حسب ماده 41 مقررات اشتغال، تا 10% كل شاغلان هر منطقه |
| تعيين تعرفه خدمات منطقه | حسب ماده 10 قانون توسط سازمان مسئول منطقه | حسب ماده 4 قانون، توسط سازمان مسئول منطقه |
| تغيير محدوده قبلي و ايجاد منطقه جديد | حسب تبصره 3 ماده 1 قانون، ايجاد و تعيين محدوده بنا به پيشنهاد دولت و تصويب مجلس شوراي اسلامي | طبق ماده 1 قانون، تعيين محدوده جديد با پيشنهاد دبيرخانه شوراي عالي و تصويب هيات وزيران و ايجاد با تصويب مجلس شوراي اسلامي |
| امكان ترانزيت و صدور مجدد كالا | حسب بند 7 مقررات صادرات و واردات و امور گمركي مناطق | طبق ماده 8 قانون |
| تشريفات و مقررات اداري براي صدور مجوز | حسب ماده 11 قانون، تابع مقررات خاص مناطق | حسب ماده 7 قانون، تابع مقررات خاص مناطق |
| مقررات اخذ ويزا براي اتباع خارجي | حسب تصويب‌نامه شماره 41571/ت92ك 1373/08/21 تابع مقررات خاص مناطق | حسب مقررات سرزمين اصلي |
| مدت زمان توقف كالا در منطقه | حسب مقررات صادرات و واردات و امور گمركي خاص مناطق | حسب ماده 13 قانون، تابع مقررات خاص مناطق |
| صدور گواهي مبدا | حسب ماده 6 از بخش ب مقررات صادرات و واردات و امور گمركي خاص مناطق | حسب تبصره ماده 10 قانون، تابع مقررات خاص مناطق |
| صدور قبض انبار تفكيكي قابل معامله | حسب ماده 11 قانون (تحت عنوان صدور هر نوع مجوز در ضوابط ورود كالا مصوب هيات مديره مناطق صدور قبض انبار قيد گرديده است)، تابع مقررات خاص مناطق | حسب ماده 10 قانون، تابع مقررات خاص مناطق |
