كميسيون ارزش افزوده، مركب از نمايندگان و‌زارتخانه‌هاي توليدي ذي‌ربط، و‌زارت صمت، بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران، گمرك ايران، شوراي عالي مناطق آزاد تجاري‌-صنعتي (دبيرخانه) و سازمان منطقه مربوط است كه در محل دبيرخانه شوراي عالی مناطق آزاد تشكيل مي‌شود. وظیفه این کمیسیون عبارتست از تعیین ارزش افزوده و درصد مجاز قابل ورود برای هر محصول تولید شده در یک واحد تولیدی منطقه آزاد و ویژه، بر اساس اطلاعات طرح توجیهی واحد تولیدی و مواد اولیه داخلی و خارجی مورد نیاز.

طرح توجیهی و مصوبه کمیسیون ارزش افزوده دارای 7 جدول است.: (1) برنامه تولیدی، (2) ماشین‌آلات و خط تولید داخلی، (3) ماشین‌الات و خط تولید خارجی، (4) مواد و قطعات داخلی مورد مصرف در تولید هر محصول، (5) مواد و قطعات خارجی مورد مصرف در تولید هر محصول، (6) هزینه استهلاک سالانه، (7) میزان ارزش افزوده و درصد مجاز قابل ورود برای هر محصول تولیدی.

عبارتست از تفاضل قیمت فروش درب کارخانه محصول نهایی از مواد اولیه داخلی و خارجی، نسبت به قیمت فروش درب کارخانه محصول نهایی.

عبارتست از مجموع ارزش افزوده و مواد و قطعات داخلي به كار رفته، نسبت به قيمت كل كالاي توليدي. به عبارت دیگر می‌توان از طریق رابطه زیر نیز درصد مجاز قابل ورود را محاسبه نمود: تفاضل ارزش CIF کالای مشابه خارجی از قیمت مواد اولیه و قطعات خارجی به کار رفته در تولید، نسبت به ارزش CIF کالای مشابه خارجی.

تفاضل 100 درصد از درصد مجاز قابل ورود. به عنوان مثال اگر درصد مجاز ورود کالایی 70 درصد باشد، مازاد درصد مجاز آن برابر 30 درصد می‌باشد. مواد اولیه خارجی موجود در مازاد درصد مجاز، جهت ورود به سرزمین اصلی نیازمند ثبت سفارش، اخذ مجوزهای مربوطه و سایر تشریفات گمرکی است.

تفاضل 100 درصد از درصد ارزش افزوده، در حقوق ورودی کلیه مواد اولیه خارجی به کار رفته در تولید و ارزش سیف آن ضرب شده و معادل آن، حقوق ورودی دریافت می‌شود.

 به عنوان مثال اگر درصد ارزش افزوده کالایی 40 درصد بوده و حقوق مواد اولیه خارجی آن 30 درصد است، به جای 30 درصد ارزش سیف کالای خارجی، صرفا 18 درصد (30%*60%) ارزش مواد اولیه و قطعات خارجی به کار رفته در تولید را پرداخت می‌نماید.

لذا درصد مجاز و مازاد درصد مجاز هیچ نقشی در پرداخت حقوق ورودی مواد اولیه خارجی ندارند.

در ابتدا باید حقوق ورودی را تماما پرداخت نماید؛ بعد از صدور مصوبه کمیسیون ارزش افزوده و گواهی تولید، حقوق ورودی بر اساس فرمول فوق محاسبه شده و مبلغی که بیش از آن دریافت شده، به ایشان استرداد می‌شود.

گواهی تولید به ازای هر پارت تولید در منطقه صادر می‌شود اما مصوبه کمیسیون ارزش افزوده یک مرتبه برای یک محصول در یک واحد تولیدی، صادر می‌شود. اگر محصول یک کارخانه فاقد مصوبه کمیسیون ارزش افزوده بود، گواهی تولید برای آن محصول صادر نمی‌شود؛ چرا که مواد اولیه داخلی و خارجی مندرج در گواهی تولید، بر اساس جدول 4 و 5 مصوبه کمیسیون ارزش افزوده منظور می‌شود.

همچنین گواهی تولید توسط سازمان منطقه آزاد صادر شده و مصوبه ارزش افزوده، توسط کمیسیون ارزش افزوده تعیین می‌گردد.

خیر، اغلب گواهی‌های تولید مشاهده شده در مناطق مختلف، دارای تاریخ صدور بوده اما فاقد تاریخ اعتبار هستند.

البته ساختار قبض‏های انبار و گواهی‏های تولید در مناطق مختلف، شبیه یکدیگر نیستند. بنا بود وحدت رویه‌ای توسط دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد ایجاد شود که متاسفانه اقدامی صورت نگرفته است.

گواهی تولید صرفا به نام واحد تولیدی صادر می‌شود اما قبض انبار محصول نهایی، معامله می‌شود. لذا ممکن است فرد دیگری کالا را از تولیدکننده خریداری نموده و با ارائه گواهی تولید و قبض انبار معامله شده، اقدام به ثبت سفارش، اظهار و ترخیص کالا نماید. تصویر شماره 8 که بند 9 از بخشنامه 04/05/94 گمرک جمهوری اسلامی ایران را نشان می‌دهد، به همین موضوع اشاره دارد.

خیر، قبض انبار محصول تولیدی، توسط سازمان منطقه آزاد و ویژه صادر می‌شود.

تولید هر محصول در محدوده مناطق آزاد و ویژه، حتی اگر مواد اولیه خارجی نداشته باشد، نیازمند گواهی تولید است.

اگر مواد اولیه آن ایرانی (ساخت ایران) باشد، الزامی به مصوبه کمیسیون ارزش افزوده ندارد ولی اگر کالای داخلی از نوع خارجی ترخیص شده به سرزمین اصلی باشد، باید مصوبه کمیسیون ارزش افزوده را اخذ نماید.

البته محصولات نفتی و پتروشیمی تماما نیازمند اخذ مصوبه کمیسیون ارزش افزوده هستند.

بله.

لزوما اینطور نیست. درصد مجاز و درصد ارزش افزوده حتما در مصوبه کمیسیون ارزش افزوده ذکر می‎‏شود؛ اما برخی از مناطق در گواهی‏های تولید نیز درصد مجاز و درصد ارزش افزوده را درج نموده و برخی دیگر به آن اشاره نمی‌کنند.

بله؛ تولیدکننده می‏تواند مقداری از مازاد درصد مجاز را صادر کند.

خیر؛ ممکن است چند نوع محصول در آن باشد. ولی مواد اولیه داخلی و خارجی به تفکیک هر محصول در آن درج خواهد شد.

گواهی تولید باید از محل یک جلسه کمیسیون ارزش افزوده باشد، این جلسه ممکن است 50 عدد محصول داشته باشد؛ گمرک جدول کمیسیون ارزش افزوده‏ و مواد اولیه هر محصول را مورد بررسی قرار داده و مقدار مشخص از مواد اولیه تسویه می‏شود.

مواد اولیه خارجی.

بله؛ در سامانه گمرک. مواد اولیه خارجی.

به لحاظ قانونی خیر؛ هر گواهی تولید یک مرتبه و به ازای یک پارت تولید در منطقه، توسط سازمان منطقه صادر می‌گردد. با توجه به قبوض انبار مواد اولیه داخلی و خارجی و مصوبات کمیسیون ارزش افزوده، امکان شناسایی و جلوگیری از صدور گواهی تولید صوری وجود دارد. البته قبوض انبار و گواهی تولید، هر دو توسط سازمان منطقه صادر شده و کنترل نهایی و تطبیق آ‌نها با مصوبه کمیسیون ارزش افزوده (جهت ورود به سرزمین اصلی)، بر عهده گمرک ایران است.

تصویر مصوبه کمیسیون ارزش افزوده به صورت اسکن شده در سامانه گمرک برای کارشناس گمرک ایران قابل مشاهده است.

خیر؛ در مصوبه کمیسیون ارزش افزوده درج می‌گردد.

کد پانزده رقمی گواهی تولید، در واقع همان شماره یکتای گواهی تولید است که از این پس توسط سازمان منطقه هر منطقه آزاد و ویژه صادر می گردد. با توجه به الکترونیکی شدن صدور گواهی تولید در مناطق آزاد و ویژه، هر گواهی تولید دارای یک کد 15 رقمی منحصربه‌فرد خواهد بود.